Uzależnienie od operacji plastycznych jest chorobą należącą do grupy tzw. uzależnień behawioralnych. Psycholodzy kwalifikują uzależnienie od operacji plastycznych jako zaburzenie popędu i nawyków o podłożu psychicznym – w przeciwieństwie do uzależnień fizjologicznych, których źródłem jest oddziaływanie substancji uzależniających na organizm.
Co powoduje uzależnienie od operacji plastycznych?
Żyjemy w społeczeństwie wyjątkowo nastawionym na postrzeganie ludzi poprzez ich wygląd fizyczny. Atrakcyjność promowana jest jako przepustka do udanego życia – w reklamach, kinie głównego nurtu, mediach widujemy przede wszystkim osoby młode i atrakcyjne. Szczególnie dotyczy to kobiet, modelki i aktorki po przekroczeniu trzydziestego piątego roku życia mają problemy z angażami i zatrudniane są głównie do roli statecznych matek w filmach, reklamach czy czasopismach. Ale liczy się nie tylko wiek, ale także rozmiar, symetria twarzy, odpowiednia sylwetka. Większość modelek i aktorek – czyli kobiet, których wizerunki ciągle widujemy w mediach – jest o dobre trzy rozmiary szczuplejsza niż przeciętna Polka. Natomiast 40/M, czyli najbardziej popularny rozmiar wśród kobiet w Polsce, kwalifikuje się już jedynie na modelkę plus size.
Z drugiej strony posiadanie cechy kojarzonej powszechnie z nieatrakcyjnością – odstających uszu, krzywych zębów, zbyt szerokich bioder, dużego brzucha – może być przyczyną wielkich kompleksów. Osoby wyraźnie odstające od reszty stają się obiektem szykan już jako dzieci i ich pewność siebie pozostaje nadwątlona częstokroć przez wiele lat.
Nic dziwnego więc, że sporo ludzi w medycynie estetycznej szuka rozwiązania wieloletnich problemów z akceptacją i poczuciem własnej wartości. W przypadku wielu z nich zabieg taki jest jednym z przystanków na drodze do uzyskania komfortu psychicznego. U innych jednak ulga czy nawet euforia, jaką czują po pobycie w klinice, jest tylko tymczasowa. Szybko spostrzegają, że wpływ zabiegu na ich życie nie jest tak wielki, jak by sobie wymarzyli. A przecież społeczeństwo nam mówi, że jeśli staniemy się piękni, będziemy więcej warci, że nasze życie stanie się proste! Takie osoby szybko znajdują w sobie kolejną rzecz, którą chciałyby poprawić, znowu czują ulgę, jednak lęk i kompleksy po jakimś czasie wracają, więc ponownie zapisują się na zabieg… Tak właśnie rozwija się uzależnienie od operacji plastycznych.
Czy osoby uzależnione od operacji plastycznych są zapatrzone w siebie?
Jak przy większości zaburzeń behawioralnych o charakterze uzależnień, chorym kierują dwa ściśle związane ze sobą pragnienia – chce uzyskać szybką satysfakcję oraz jednocześnie kontrolę nad własnym życiem. W przypadku uzależnienia od operacji plastycznych satysfakcja wynika z bycia atrakcyjniejszym niż przed zabiegiem. Niekoniecznie jednak oznacza to postawę narcystyczną, gdyż za potrzebą bycia fizycznie atrakcyjnym stoi często chęć odzyskania kontroli nad sobą. W opinii osób uzależnionych, ich wygląd jest przyczyną niepowodzeń – w końcu wszędzie oglądają ludzi atrakcyjniejszych od siebie, którym powodzi się lepiej, więc jeśli coś w sobie poprawią, również osiągną sukces.
Operacje plastyczne nie są jednak, oczywiście, sposobem na rozwiązanie wszystkich gnębionych danego człowieka problemów. Osoby uzależnione często jednak nie wiedzą, jak się w skuteczny sposób zmierzyć z wyzwaniami, które stawia przed nimi życie, szukają więc przynoszącego natychmiastowy komfort psychiczny rozwiązania i prostego celu, do którego mogliby dążyć. W rzeczywistości, poważne kłopoty z akceptacją samego siebie wymagają wsparcia terapeuty, a niekiedy też psychiatry, towarzyszyć im bowiem mogą depresja i stany lękowe. Te choroby dodatkowo wzmacniają nałóg poprzez obniżenie nastroju oraz siły woli, pozostawiając chorego w stanie, w którym usilnie poszukuje sposobu na poprawę własnego samopoczucia.
Jak pomóc osobie uzależnionej?
Nade wszystko warto okazać jej wsparcie. Chora osoba musi uświadomić sobie, że jej wartość nie zależy od atrakcyjności fizycznej i przezwyciężyć chęć uzyskania szybkiej gratyfikacji przy pomocy kolejnych zabiegów.
W przypadku kobiet, które uważają, że poprawa wyglądu pozytywnie wpłynie na ich problemy w związku, warto zadać pytanie – czy ich partner byłby skłonny do podjęcia takich samych poświęceń, aby wydawać się atrakcyjnym dla nich? Chora z niską samooceną ma tendencję do myślenia, że cały wysiłek związany z utrzymywaniem relacji z innymi jest obowiązkiem jej samej i nie oczekuje wzajemności. Jest to postawa destruktywna i prowadzi do uzależniania własnego poczucia wartości od oceny partnera, ludzi z pracy, rodziny.
Wizyta u specjalisty jest niezbędnym elementem wychodzenia z każdego uzależnienia. Ważne jest rozwiązanie problemów emocjonalnych, które stały się przyczyną nałogu, w innym przypadku może on powrócić. Osoby uzależnione od operacji plastycznych mogą także mieć tendencję do popadania w inne formy uzależnień i jedynie całościowe skupienie się na rozpoznaniu przyczyny uzależnienia sprawi, że zdołają wyjść z nałogu.
